Auteur: Iris Lammerts van Bueren – Foto: Ilaria Foresi
.
Wie mijn loopbaan langer volgt, weet dat ik ooit ben afgestudeerd op het fenomeen ‘blurring’ in de context van de voedselsector. Ik onderzocht het vervagen van grenzen in ambacht, verdienmodellen en outlets binnen foodservice en retail in 2014. Toen zagen we her en der wat voorbeelden van deze ontwikkeling. Vandaag de dag weten we niet beter dan dat bedrijven als Getir via fijnmazige distributie je boodschappen doen, lokale restaurants een fine-dining ervaring naar eigen eettafel brengen, groenten van lokale tuinders in je koelkast liggen en verse maaltijden van horeca leveranciers in je supermarkt om de hoek.
Afgelopen weekend was ik op inspiratiereis naar Londen met een groep van 30 collega’s en leden van verschillende kerken in Utrecht. Namelijk, de Church of England is al een tijd bezig met het stimuleren van kerken vanuit een narratief dat zij een belangrijke en relevante maatschappelijke en spirituele bijdrage te leveren hebben. En dat is niet altijd even makkelijk. Iedereen kent de verhalen van krimp, vergrijzing, ontkerkelijking en moeizame thema’s binnen kerkmuren. In de UK zijn ze gestaag bezig om invulling te geven aan meerwaarde met creativiteit, toewijding en simpelweg goede concepten.
Tijdens het eerste bezoek dat we deden vrijdag stond ik even met mijn oren te klapperen toen de dominee van het Londense stadskerkje St. Mary Aldermary het had over dat het eigenlijk gaat over ‘Blurring of the Sacred and the Secular’. Een paar minuten daarvoor had ik al met mijn ogen geknipperd toen ik twee handen vol jonge mensen rond lunchtijd in stilte in de houten kerkbanken met hun mushroom-truffle toasties en soy latte’s zag zitten. Midden in ’the city’, het zakelijk centum van Londen, een kleine oase van rust en goed eten. Het voelde ergens als heiligschennis – lunch in de kerkbanken, kruimels en vette vingers – maar ook als iets wat precies klopte: een kerkgebouw dat de stad en haar mensen dient in het goede van wat een kerk te bieden heeft.
De dominee had een slimme (en warme!) ondernemer in de arm genomen en met zorg gewerkt aan een uitstekende uitwerking van een goed horeca concept. Een contemplatieve jonge geloofsgemeenschap gaf vorm aan meditaties en stimuleerde verbinding tussen de bezoekers. Een dak vol zonnepanelen hield de ’tent’ warm.
De opmerking van de dominee zette me aan het denken over de creatieve ruimte die ‘Blurring’ aanreikt. Ze laat je denken in kansen die buiten het vertrouwde grondgebied liggen. Laat je nadenken over noodzakelijke competenties die je nodig hebt wanneer er mengvormen ontstaan. In het geval van de kerk buiten de (door de tijd heen zo gewoon geworden) grenzen van bijv. de zondagsviering. Buiten de grenzen van je ‘gebouw als monument’ of heilige plek.
Over dat heilige, ’the Sacred’. Ik ben geen theoloog, noch kenner of specialist op het gebied van heilige huizen of huisjes. Maar wat ik wel denk, is dat het heilige aspect van een kerk voedend en helend is voor velen. Het is speciaal en bijzonder om de drempels te verlagen en kerkgebouwen te delen met iedereen. Het is tenslotte erfgoed van ons allen. Het is ook bijzonder om – naast onontkoombare en succesvolle herbestemming van gebouwen – kerken ook te laten functioneren vanuit het hart van haar missie: een levend bouwwerk van mensen, een gemeenschap waarvanuit het volle leven tot bloei komt. Als dat niet heilig is.
Benieuwd naar onze reis? We bezochten naast St. Mary’s ook St. Paul Old Ford (wel eens een gym voor mensen met een lichamelijke beperking in de nok van de kerk gezien?), Southwark Cathedral, St. Martin-in-the-Field (waar vrijwilligers elke week 30 mensen zonder papieren ontvingen en uitdelen van maaltijden die bereid waren door nabijgelegen horeca). We hebben ons laten inspireren door die geest van lokale samenwerking, krachten bundelen, warmte, gastvrijheid en een ‘erbij horen’ dat niet transactioneel is. Dat is niet alleen heilig, dat is helend. Aan ons de uitdaging om deze inspiratie verder vorm de geven in Utrecht en voor mij in het bijzonder de komende jaren in de Domkerk.
.
Lees ook ‘Incarnatie‘ door Len Borgdorff
