Tijdens de Utrecht Pride op 3 juni stonden de deuren van de Jacobikerk open. Iedereen die behoefte had aan stilte, schoonheid, een toiletbezoek of een gesprek, was welkom. Dominee Wim Vermeulen had bijzondere ontmoetingen en fietste dankbaar weer naar huis.
Al een paar weken hingen ze voor de Jacobikerk: grote vlaggen die de Utrecht Pride 2023 aankondigden. Op de vlaggen een vraag die me niet losliet: What if love is the masterplan? Misschien kwam het door een bepaalde vorm van beroepsdeformatie, maar de vraag klonk me direct religieus in de oren. Hij zou niet misstaan op een flyer voor een alphacursus, of op een activiteitenladder van ViaJacobi. Ik houd van het suggestieve: Wat als….? en gebruik die stijlfiguur zelf ook regelmatig. Je zet er een ander mee aan het denken, zonder meteen voor te schrijven wat hij of zij zou moeten gaan denken. En dan het woord masterplan. Ook dat klinkt religieus, of op z’n minst metafysisch. Een master met een plan, wie gelooft daar nog in? Misschien toch meer mensen dan de statistieken je willen doen geloven. Van het karakter van die mastermet zijn eventuele plan is men kennelijk nog niet helemaal zeker. Het grondpatroon van het plan zou liefde kunnen zijn, maar zeker weten doe je dat blijkbaar niet. Daarom het What if… Of ben ik nu te sceptisch? En bedienen deze vlaggen zich van mijn eigen geliefde stijlfiguur en krijg ik aldus een koekje van eigen deeg? Weet men al lang dat love het masterplan is, maar wil men liever dat de wereld dat zelf ontdekt dan dat men dat aan haar oplegt?
En zo werd het 3 juni. Na de botenparade volgden de feestjes, net als met Koningsdag ook rondom de Jacobikerk. En net als met Koningsdag waren we open. Terwijl de dansende menigte tot letterlijk in de deuropening stond, deelden we wat we in huis hebben: stilte, schoonheid, kaarsjes, koffie, aandacht, toiletten en een gesprek voor wie dat wil. Wat dat laatste betreft, het viel me op dat dat veel makkelijker gaat dan met koningsdag. Er hangt een andere sfeer en de drempels lijken tijdens de pride nog lager. Bovendien gaan de gesprekken meteen ook de diepte in. Anders dan Koningsdag hangt de pride voor veel bezoekers direct met identiteitsvragen samen. En bij veel mensen zit kwetsbaarheid. Soms zie je het eraan af, ook al zegt iemand niets, soms zijn er maar een paar zinnen nodig om het duidelijk te maken.
In de anderhalf uur dat ik er was, had ik een aantal bijzondere ontmoetingen. Een emeritus collega die nog vicaris geweest is in de Jacobi bij mijn voor-voorganger dominee Kool vertelde me dat het hem zo goed deed te zien dat we open waren. Eén van zijn kinderen is homo. Met de pride an sich heeft hij niets, maar wel met de homogemeenschap. Daarom kwam hij naar de pride. Om er te zijn. Een Bulgaars-Spaanse jongen lustte graag een kop koffie. Met heldere ogen en in rap Engels stelde hij slimme vragen over kerk en religie in Nederland (waar hij nog maar vier maanden woonde). Na afloop van het gesprek bedankte hij voor ‘the first meaningful conversation with an ordained man in the Netherlands’. Een jonge vrouw afkomstig (en vertrokken) uit een Pinkstergemeente vertrouwde me toe dat ze stiekem wel weer eens verlangde naar een kerk, maar dan wel homovriendelijk. Een andere jonge vrouw was diep geraakt door de gastvrijheid die ze proefde en ging met tranen in haar ogen een kaarsje aansteken. Grimmiger was de ontmoeting met drie jongens die in gebed verzonken leken maar coke aan het snuiven bleken. Op onze vriendelijke vraag dat niet hier te doen (en liever helemaal niet) maakten ze zich gauw uit de voeten. Maar niet voor de langste van de drie zijn zwarte mouw opstroopte, een tattoo toonde en vroeg: weet je wat dit betekent? Op onze vragende blik antwoordde hij: ‘Dat ik mijn ziel verkocht heb aan de duivel’. Daar bleven Jaap en ik wel even verbijsterd bij achter. Er ontsnapte me een schietgebedje: Heer, ontferm U.
Toen ik terugfietste naar huis, zag ik opnieuw de vlaggen hangen. Het viel me nu pas op dat ze niet identiek waren. Naast de What-if-vlag hing een soortgelijke, maar dan met de vraag: Could you be the masterpiece? Hier geen suggestievemaar een directe vraag. Kun jij the masterpiece zijn? Het raakt me als ik het lees. Al die duizenden mensen op straat, blij met zichzelf, zo lijkt het, allemaal een masterpiece? Maar als je dat nu niet kunt opbrengen? Wat gebeurt er dan met het masterplan? En ineens weet ik weer wat het voor mij betekent om christen te zijn: hartstochtelijk geloven dat love het masterplan is. En hartstochtelijk dankbaar zijn dat ik daar zelf juist niet het masterpiece van ben of hoef te zijn. Ik hoop en bid dat de Jacobi bij de pridebezoekers die de moeite namen even de kerk binnen te gaan zo’n soort indruk heeft achtergelaten.
Wim Vermeulen, predikant van de Jacobikerk
