Tekst: Marieke van Willigen. Stagiair: Kahdra. Foto’s: Hans Kramer

De natuur herademde de laatste maanden, omdat we haar eindelijk met rust lieten. Trees van Montfoort is de grondlegger van Groene Theologie. Een gesprek over de kerk en Gods schepping. “Hoezo rentmeesterschap.”

Haar kleine stadstuin trekt veel bijen en andere insecten aan, een soort miniparadijsje in Hoograven. In de hoek van de tuin staat de vertrouwde regenton, die de rest van de tuin bewatert.  Een auto heeft ze niet. Dominee Trees van Montfoort is van het soort ‘practise what you preach’. De kern van haar groene preek is in de acht minutenversie te vinden op YouTube, waar ze een TED Talk houdt naar aanleiding van het boek Groene Theologie, verkozen tot Theologisch Boek van het Jaar. Inmiddels in herdruk.

Hieronder is de hele lezing van Trees van Montfoort te bekijken.

De Club van Rome

De Groene Theologie zou je een roeping kunnen noemen in het leven van Van Montfoort, hoewel ze daar zelf bescheiden in is. Ze groeide op in een rooms-katholiek gezin. Ze wilde altijd al pastoor worden. In de rooms-katholieke kerk was daar voor vrouwen nauwelijks ruimte voor, dus stapte ze over naar de hervormde kerk. De tiener Trees werd in 1972 gegrepen door het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome. Het was de kiem voor de Groene Theologie, die Van Montfoort in de loop van de tijd ontwikkelde.

Hebzucht is de wortel van veel kwaad

Het populaire idee dat de mens rentmeester is van Gods schepping (‘Dat stáát er niet eens’), stuit Van Montfoort tegen de borst: “Alsof we hier op aarde zijn om die op te gebruiken.” De mens als baas van de schepping past volgens haar bij de heersende visie in de seculiere wereld. “Het gaat in de economie om groei. Maar de aarde is niet gemaakt om alleen maar door te groeien. Daarnaast, als ik lees van een economische recessie met een krimp van zoveel procent, betekent dit dat we terug gaan naar de situatie van vijf jaar geleden. Was dat toen zo erg, denk ik dan.”

Nog kwalijker vindt Van Montfoort dat de huidige instelling niet gebaseerd is op de verantwoordelijkheid van de mens, maar op hebzucht. “Hebzucht is in onze samenleving structureel. Individuele hebzucht zul je altijd houden, je hebt nu eenmaal hebzuchtige mensen. Maar de structurele hebzucht, de collectieve liefde voor geld, is ernstiger. Ik las pas in een woontijdschrift ‘dat je er hebberig van wordt,’ en dat was positief bedoeld, zodat je leuk spulletjes kon gaan kopen. Hebzucht en de hang naar geld is nou juist het bederf. Niet alleen het christendom waarschuwt voor hebzucht, een heleboel andere religies ook, Dat is niet voor niets.”

Niet de mens, maar de rustdag is de kroon

“Het gaat om bewustzijn,” vat Van Montfoort samen. “Om denken en doen. Dat je bewust bent hoe je leeft, hoe vaak en op welke manier je op vakantie gaat, waar je voeding vandaan komt. Daar mag het in de kerk ook vaker over gaan, zonder met het geheven vingertje te zwaaien. We moeten beseffen waar het om gaat. Dat wij onderdeel zijn van Gods schepping, niet de kroon van Gods schepping, zoals vaak wordt gezegd.”

Maar hoe zit dat dan met die kroon? “De kroon op de schepping is de rustdag,” verklaart de dominee. “Er wordt vaak onterecht een knip gemaakt tussen de zesde en de zevende dag. Maar de zevende dag is de voltooiing van de schepping. De rustdag, dat is de kroon.” Ze doet er nog een schepje bovenop: “Er staat in dat scheppingsverhaal: ‘God keek naar alles wat hij gemaakt had, en hij zag dat het zeer goed was.’ Alles, het geheel van de schepping. Wij zijn onderdeel van Gods geheel. Dat moeten we als mensen beseffen.”

Lees het volledige interview in de huidige papieren uitgave van PUP! Hieronder kan je jouw ecologische voetafdruk ‘meten’.

Wat is jouw Ecologische voetafdruk? Doe de test!

De ‘ecologische footprint’ is je voetafdruk gaat over de ruimte die u inneemt op aarde. Het wordt gemeten op basis van levensstijl en besteding. Benieuwd wat uw voetafdruk is? Doe de voetafdruktest online.

Dit zijn Utrechtse Groene kerken

Groene kerken is een instantie die kerken helpt te verduurzamen.  Kerken die meedoen en zich erbij aansluiten en verduurzamende stappen ondernemen, kunnen het predicaat “Duurzame kerk” krijgen.

Onder meer deze kerken in de stad Utrecht hebben dat predicaat: de Domkerk, de Janskerk, Utrecht West, Evangelische gemeente Buurtkerk, de Opstandingskerk, het Johannescentrum, de Nieuwe Kerk, de Tuindorpkerk, Kerk aan het Lint en ook de Ulu moskee.

Kijk voor meer informatie op de website van de Groene Kerken.