Wie de persconferentie gister heeft bekeken weet: we gaan allemaal versoepelen. Maar wat betekent dat voor de geestelijke verzorging: Dominee Mini Jurjens, geestelijk verzorger bij Nieuw Tamarinde en Warande, heeft hier over nagedacht.
Geestelijke verzorging op de anderhalve meter
door Mini Jurjens
Alle sectoren van onze maatschappij maken plannen voor de anderhalve meter samenleving. Dat geldt natuurlijk ook voor zorginstellingen en geestelijk verzorgers. Wat betekenen de nieuwe regels voor ons werk?
Het zijn niet de enige vragen die er zijn. Hoe gaan wij om met slechthorenden en dieper dementerenden, voor wie nabijheid of het goed zichtbaar zijn van je gezicht een voorwaarde is voor contact? Welke nieuwe rituelen kunnen we bedenken bij het afscheid nemen, als een hand geven, -laat staan een knuffel- niet meer mag? En hoe geven wij in de nabije toekomst vorm aan samenkomsten? Het is nu tijd om ons voor te bereiden op de volgende periode, waarin maatregelen versoepeld zullen worden. Twee dingen worden hieronder kort verkend: samenkomsten en afscheid nemen.
Samenkomsten in kleinere ruimtes
In de gespreksgroepen en vieringen delen mensen ervaringen en voelen ze zich verbonden. Er is oog voor de binnenkant, ruimte voor geloof, hoop en troost. Bij deze samenkomsten ontstaan ook banden met vrijwilligers uit de wijken. Dit alles doet mensen goed en geeft zin aan het leven. Het is daarom belangrijk om ook in de komende tijd een goede vorm te vinden voor samenkomsten. Voor gespreksgroepen waarbij er altijd een logische omvang is van ca. 6 personen, zal de anderhalve meter afstand over het algemeen geen probleem zijn. Er is meestal wel een ruimte op de afdeling te vinden, waar een groep van 5 of 6 personen kan zitten. Maar hoe gaan wij in de tussentijd om met het vieren in zorgcentra? De ruimte is vaak veel beperkter dan in kerken. Is het een idee om 2 of 3 x achter elkaar te vieren? Het ophalen en wegbrengen van bewoners geeft echter logistieke beperkingen in de vaak kleine liften. Het gaat meer tijd kosten, waarbij je ook moet bedenken dat de lunch aan tijd is gebonden. Vieren op de afdeling kan een tussenoplossing zijn voor de nabije toekomst.
Zingen
Over het zingen geeft het CIO (Interkerkelijk Contact in Overheidszaken, het aanspreekpunt van 31 kerkgenootschappen voor de overheid) op dit moment geen concrete aanbevelingen, maar ze houdt er rekening mee dat de afstand van anderhalve meter niet voldoende is. Over mee-neuriën zijn trouwens nog geen uitspraken gedaan…En wat betekent dit alles voor de inzet van de trouwe vrijwilligers en hoe nemen wij hen goed mee? Vragen die je het beste kunt beantwoorden in goed onderling overleg.
Goed afscheid nemen
De regels en voorschriften vanuit het RIVM bemoeilijken spontaan menselijk gedrag en het afscheid nemen op vertrouwde manieren. Als geestelijk verzorgers merken wij dat dit grote impact heeft en denken wij mee in het vinden van nieuwe rituelen. Creatief zoeken naar wat wél kan. Gezamenlijk rouwen kan ook op afstand: de uitvaart meemaken via live stream, een bloem leggen op de stoel van iedereen die had willen komen maar niet mag, hun namen noemen, samen een kaarsje aansteken op dezelfde tijd. Of op het moment van de uitvaart meerijden met de stoet zodat je toch aanwezig bent en vervolgens niet uitstappen bij de begraafplaats.Ook kun je kosteloos een condoleance register aanmaken. Op een digitale gedenkplaats kunnen levensloop, rouwkaart, gedichten, foto’s en (muziek)video’s worden opgenomen. Zo kun je op andere manieren toch samen emoties en herinneringen delen en respect aan iemand betuigen.
Deze crisis is een kans
Op het eerste gezicht lijkt de crisis vooral belemmeringen en regels te geven. Maar het geeft ook kansen om opnieuw te doordenken hoe je essentiële activiteiten kunt blijven organiseren voor bewoners en andere vormen kunt vinden voor vertrouwde afscheidsrituelen. Dat we in deze ingrijpende crisis nieuwe manieren vinden om wat ons dierbaar is te kunnen blijven delen.
ds. Mini Jurjens geestelijk verzorger Careyn, locatie Nieuw Tamarinde en Warande
foto’s: Stichting Present
