1200 van de 1600 in Utrecht wonende joden overleven de oorlog niet. Ook niet Jeannetta Brouwer-Swaab, een Hervormde joodse, weduwe van ‘den netten burgerman’ Maarten Brouwer. Ze is tijdens de Tweede Wereldoorlog lid van de Jacobikerk.
Iedereen in Wijk C kent de in 1875 geboren Jeannetta. Ze bedient de klanten van de kruidenierszaak aan de Lange Lauwerstraat met een groentekar die door een hond wordt getrokken. Sinds haar huwelijk met Maarten Brouwer in 1903 is ze ingeschreven als kerkelijk lid in de naburige Jacobikerk. Na het overlijden van Maarten op oudjaarsdag 1926 werkt Jeannetta noest door en brengt ze tot voor die tijd hoge leeftijd groente en levensmiddelen bij haar mede-Utrechters thuis; ook na de Duitse inval in Utrecht.
Toch belandt Jeannetta in een trein naar Westerbork en later naar Auschwitz. Kon de kerk dan niets doen?
In de zomer van 1942 krijgt ze een oproep zich te melden en vraagt ze om advies aan haar klanten. Die wijzen haar op haar inschrijving in de Jacobi. Ze zou bij aanmelding aan het Maliebaanstation vast vrijgesteld worden en naar huis kunnen gaan. Er is toch door de Nazi’s gezegd dat joodse mensen uit voor 1941 gesloten gemengde huwelijken vrijgesteld waren van transport? Toch belandt Jeannetta in een trein naar Westerbork en later naar Auschwitz. Hoe kon het dat zij toch getransporteerd werd naar Auschwitz? Kon de kerk dan niets doen? Wie was zij?
PUP en ‘Juffrouw Jeannetta’
PUP krijgt begin dit jaar een tip, over ene Jeannetta Brouwer Swaab, een mogelijk lid van de Jacobikerk. Zomaar een kort mailtje. ‘Juffrouw Jeannetta’ fascineert ons, en we gaan op zoek. Het is nu 75 jaar na de bevrijding van de Nazi’s door de geallieerden en in de papieren PUP leest u de komende edities het levensverhaal van Jeannetta. Op deze pagina vindt u een overzicht van haar leven en leest u enkele details die niet terugkomen in de verhalen ‘op papier’. De PUP-redactie heet u van harte welkom in het leven van Jeannetta Brouwer-Swaab, een Utrechtse protestant op jodentransport naar Auschwitz, en biedt u graag een inkijkje in haar veerkrachtige bestaan, waarvan helaas enkel een portrettekening en enkele ooggetuigenverslagen zijn overgebleven.
Bekijk in de interactieve tijdlijn hieronder de levensloop van Jeannetta Brouwer-Swaab.
Oproep
U kan ons helpen in dit project! Heeft u zelf aanvullende informatie over Jeannetta Brouwer-Swaab? Of weet u meer over de kerk in de oorlogsjaren? Of de Jacobikerk in de eerste helft van de twintigste eeuw? Die informatie is meer dan welkom! We komen graag met u in contact via het mailadres: jessydecooker@depup.nl.
