Pelgrimeren naar Keiland

Riek Benthem schrijft over de pelgrimstocht langs het Friese Jabikspaad naar Keiland.

In juli liep ik met kleine groep pelgrims van Hasselt (Ov.) naar Harlingen. De tocht ging naar Keiland: de week Kunst, Kerk en Kamperen op Terschelling, waar ook altijd wel Janskerkgangers te vinden zijn. Het thema was dit jaar Bedevaren en je kon er in een week samen heenlopen over het Jabikspaad.
Nu heb ik wel vaker een week gewandeld, maar nog nooit gepelgrimeerd. Hoe zou dat zijn? Was het vooral een avontuur of lukte het ook om iets van God te vinden?

Avontuur
De organisatie was een avontuur. Toen ik me meldde, eind februari, was er een initiatiefgroepje met o.a. Esther Ocheng (bedenker, musica) en Femke Soethoudt (organisator). Het was nog helemaal niet duidelijk of de reis door zou gaan. Bagagevervoer leek nodig, ook door de combinatie met een week kamperen op Terschelling erachteraan, maar daar was nog geen oplossing voor. Er waren wel dagthema’s bedacht.
In het voorjaar groeide het plan met het aantal deelnemers. Voor iedere dag meldde zich iemand voor de viering. Zelfs een deelnemer van 12 was enthousiast en zorgde voor een prachtige dag. En opeens was er iemand die graag wilde meereizen zonder te lopen en hadden we bagagevervoer.

Kerken
De kerken waren een avontuur. We zouden worden ontvangen in Trinitas in Heerenveen, de Terptsjerke in Akkrum en de Redbadtsjerke in Jorwert. Onze vieringen zouden er openbaar zijn en we zouden er ook slapen. Slapen in een kerk? Dan merk je dat er heel veel licht komt van het ‘uit’-bordje (in een ‘herenbank’ met houten dakje lig je dan redelijk beschut) en dat er werkelijk in geen enkele kerk een douche is.
Onderweg gingen meer kerkdeuren voor ons open door het gewoon te vragen. In Blokzijl kregen we een sleutel en mochten we ’s avonds in de prachtige oude kerk met elkaar vieren en zingen. In Mildam kregen we koffie en in Aldeboarn een verhaal over het schitterende plafond (328 sterren en 46 engelen). Het was mooi om onze vieringen te kunnen delen met wie er was.

Lopen
Het lopen was een avontuur. Op de eerste dag ging het regenen. Dapper zaten we in de regen met zijn tienen om een picknicktafel gepropt een boterham te eten. We kregen van Femke een handje bloemenzaad van Terschelling, van vorig jaar Keiland, om onderweg te zaaien als een mooi begin. We zaaiden het in het natte gras van de berm.
De hitte werd een groter avontuur. Het werd warm! We liepen in twee ploegen. De vroege ploeg wilde tussen de middag uitgewandeld zijn, de late ploeg mocht uitslapen tot zeven uur. In de pauzes werden sjaals, t-shirts en petten onder de kraan gehouden om maar koelte mee te nemen en na aankomst gooiden we emmers water over ons heen, bij de kerken waar immers geen douche was.

Stilte
Zelfs de stilte was een avontuur. Als onderdeel van ons dagprogramma liepen we regelmatig een half uur in stilte. Je ziet meer en je hebt tijd om na te denken of een beetje te peinzen. Tot de dag dat niet alleen de route was aangegeven met bordjes en pijltjes, maar ook een alternatieve route voor natte tijden, die we in stilte ingeslagen waren. Bijna iedereen had iets gedacht onderweg als ‘ken ik die kerktoren niet?’ maar niemand zei iets. We hebben die dag bijna dertig kilometer gelopen. Twijfels maar liever wel delen dus, ook in de stilte.

Meer dan een avontuur
Het was een pelgrimage. En, zoals onder anderen Thomas Hontelez in zijn boek Wandelen naar wijsheid: lessen voor de pelgrim beschrijft: een pelgrimage is een ritueel. Je gaat op weg en je neemt afscheid. Dan volgt de tocht zelf. Je bent even buiten je gewone leven. Er is ruimte en er zijn obstakels waardoor je nieuwe ervaringen kunt opdoen. Tenslotte keer je, hopelijk een beetje veranderd, terug naar huis.
Dit ritme van de pelgrimage zat in ons ritme van week. We verlieten het comfort van thuis. We werden van vreemden bekenden. Niet alles was makkelijk. We werden heel moe. En we kwamen weer thuis, na Keiland. Ja, dat was een beetje veel.

Gezegend op weg
We hadden mooie thema’s, van gezegend op weg, via met je voeten op de aarde, samen gaan, je eigen weg gaan, vertrouwen, obstakels en richting kiezen naar nieuw begin. Niemand wist van tevoren hoe we de thema’s voor elkaar zouden invullen of hoe mooi ze zouden uitpakken. Het werkte. We gingen gezegend op weg, letterlijk want we werden uitgezegend in Hasselt. We lazen een tekst over pelgrimeren met daarin de woorden: “Ga op weg! Je hoofd weet niet waar je voeten je hart brengen.” Die namen we mee.

Samen gaan
Mijn dagthema was samen gaan. Dat leek mij prima maar geschikte teksten over samen reizen vond ik niet makkelijk. Bovendien deed het thema een beetje pijn als ik er veel aan dacht, omdat ik me soms meer alleen dan samen voel. Tijdens de pelgrimage ging het beter, met wat hulp en vooral doordat we het begrip samen inmiddels anderhalve dag in praktijk brachten, waarbij ieders bijdrage kwetsbaar was en mooi en er mocht zijn. We deden dingen die je alleen samen kunt doen, zoals canon zingen en elkaar wakker trommelen. Later bleek dit de eerste dag waarop we als groep uit elkaar gingen en elkaar ook weer vonden. Alles paste in elkaar.

Richting kiezen
De laatste hele dag liepen we naar Franeker met het thema richting kiezen. Door de dag lazen we delen van het prentenboek Volg je hart van Pat Zietlow Miller over Konijn die een lange reis maakt. We spraken over vragen rond het thema: Wie loopt er met je mee? Was er een omweg? Ben je er klaar voor? We hadden aandacht en tijd voor elkaar en het was zo eenvoudig om elkaar daar een plezier mee te doen. ’s Avonds lazen we het slot van het verhaal: “De weg had konijn de hele wereld laten zien maar de weg bracht hem ook weer thuis.” We dankten voor de dag en we zongen:

Die wolken, lucht en winden
Wijst spoor en loop en baan,
Zal ook wel wegen vinden
Waarlangs uw voet kan gaan.

Na een week wandelen onder de Friese hemel raakte dit me. Ja, natuurlijk wil ik richting kiezen, maar onderweg ben ik niet alleen. Deze reis niet en in het leven ook niet.

Iets van God?
We hebben het samen gemaakt, deze ervaring. Samen met elkaar en volgens mij ook samen met God. Hoewel gemeenschappelijkheid soms ook ingewikkeld was, hebben we die echt ervaren deze week en we hebben ook wat voor elkaar kunnen betekenen.

Anderen na afloop van de reis:
“Als God in mensen is dan was Hij zeker dichtbij”
“Stil zijn in een kerk, zingen met elkaar, daarin heb ik God wel ervaren.”
“We hebben geoefend om met elkaar Gods koninkrijk te leven. En dat valt niet mee, maar is wel het proberen waard.” Daarbij noemde zij de laatste zinnen van het gedicht van Eppie Dam dat in de kerk van Jorwert hangt: “Ik ga, weer mens als ooit tevoren, de wereld anders tegemoet.”

Het was een bijzondere reis. En het was een avontuur.

Riek Benthum

Naschrift: de pelgrimstocht haalde zelfs de lokale media.