27 feb 2019 | Essay

U moet uw naaste liefhebben als uzelf

Geschreven door Piet Booij

“U moet uw naaste liefhebben als uzelf”, staat er in Leviticus 19 : 18b. En ook vinden we deze zin bij Matthëus (22 : 39), bij Markus (12 : 31) en bij Lukas (10 : 27). Zo krijgt deze uitspraak de kracht van een gezegde, dat vaak als samenvatting van de Tien Woorden wordt gememoreerd, samen met: “U zult de Heere, uw God, liefhebben ..” In de evangeliën plaatst Jezus beide uitspraken als vervulling van wet en profeten, als weg ten leven, naast elkaar.

Het merkwaardige is dat in de uitleg van “uw naaste liefhebben als uzelf” nogal eens opgemerkt wordt dat je de naaste moet liefhebben op dezelfde wijze en met dezelfde kracht zoals je van jezelf houdt. Dan ligt de gedachte op de loer dat hoe meer je van jezelf gaat houden, hoe meer je van je naaste kunt gaan houden. Maar is de opdracht tot het liefhebben van de naaste dan gegrond op een soort egocentrisme? Of op zelfkennis?

De grote Joodse denker Martin Buber (1878 – 1965) vertaalt Leviticus 19 : 18b als volgt: “Halte lieb deinen Genossen, dir gleich.” Vertaald: “Heb je naaste lief, jou gelijk(zijnde)”. Hier staat dat je de naaste sowieso moet liefhebben, met de verduidelijking dat hij immers aan jou gelijk is.

Een andere Joodse filosoof (en student van Buber), Emanuël Levinas (1906 – 1995) gaat in zijn filosofie hierop door. Hij laat zien dat wij mensen, vanwege ons mens-zijn, allemaal raakbaar zijn voor pijn, voor vreugde, voor verdriet. Daarom kan gesteld worden dat onze medemens, alhoewel in zekere zin een totaal andere, toch ook aan ons gelijk is. Zo aan ons gelijk dat wij bijna automatisch zijn pijn, zijn vreugde, zijn verdriet aanvoelen en dus met hem kunnen meeleven, hem intuïtief begrijpen en daarom die ander kunnen liefhebben. Het blijkt dus dat de opdracht tot liefhebben een opdracht is die de Schepper in ons “gebakken” heeft en daardoor realiseerbaar is.

En zoals de Joodse wijzen met regelmaat doen, verwijzen we naar een typerende zinsnede uit de Tora: Leviticus 19 : 34b: “U zult de vreemdeling liefhebben als uzelf, want u bent vreemdeling geweest in Egypte”. De lezer trekke in onze tijd de conclusie voor zichzelf.

© Classicale Werkgroep Kerk en Israël Utrecht

Gerelateerde verhalen

Meer

What if love is the masterplan?

Tijdens de Utrecht Pride op 3 juni stonden de deuren van de Jacobikerk open. Iedereen die behoefte had aan stilte, schoonheid, een toiletbezoek of een gesprek, was welkom. Dominee Wim Vermeulen had bijzondere ontmoetingen en fietste dankbaar weer naar huis. Al een...

Lees meer

Vreemdeling in mijn eigen leven

Je kiest een studie, studeert af, verhuist, wisselt van baan, gaat met pensioen of wordt zomaar op een ochtend wakker en bedenkt je hoe het ook alweer gekomen is dat je op dit punt van je leven bent beland. Wat als je je niet (meer) thuisvoelt in je eigen leven? PUP's...

Lees meer
Volg ons

Volg de PUP-nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van alle updates van PUP? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.

Volg ons